Άρχισα να το ονομάζω "Σχέση" (αντί για Κυριαρχικότητα ή Αλφα Σκύλος Θεωρεία κ.λ.π.) ,'ώστε να αποφύγω τις "περιπλοκές" & "παρανοήσεις" των άλλων ορολογιών. Νομίζω ότι υπάρχει "ζεστασιά" , κάτι το μοναδικό στον όρο "Σχέση" , που ίσως μόνον οι εντριφήσαντες στα των σκύλων μπορούν νοιώσουν. Κάτι που οι "απ'έξω" οι πρωτόπειροι είναι λογικό να μην το εντοπίζουν ή να νοιώθουν και σαφώς είναι δύσκολο να τους το εξηγήσει κάποιος με λόγια.

Όταν πριν από χρόνια άρχισα να εκπαιδεύω εκπαιδευτές ζώων και κηδεμόνες σκύλων , με ρωτούσαν ,και ακόμη με ρωτούν, "π.χ. Πως μπορώ να σταματήσω το σκυλί μου από το να με δαγκώνει από πίσω όταν πάω να φύγω, πως να το κάνω να σταματήσει να πηδάει πάνω μου;"

΄Πολλά από αυτά τα προβλήματα ποτέ δεν τα είχα με τα σκυλιά μου. Τα σκυλιά μου ποτέ δεν με δαγκώνουν, ποτέ δεν προσπαθούν να πηδήσουν (με επιμονή) πάνω μου. Και δεν ήταν επειδή εγώ ενεργά τα εκπαίδευσα να μην πηδούν ή να μην δαγκώνουν κ.λ.π.. Ήταν επειδή συνειδητά ή ασυνείδητα είχα κτίσει μια τέτοια σχέση που δεν τους έβαζε (με κάποιο τρόπο) την ιδέα να το κάνουν. Τα ίδια τα σκυλιά μου , πηδούσαν ή δάγκωναν (στο παιχνίδι) πολύ πιο εύκολα τους επισκέπτες μου (ιδιαίτερα όταν δεν ήμουν μπροστά).

Έτσι άρχισα να σκέπτομαι "Τι κάνω που οι άλλοι άνθρωποι δεν κάνουν? Τι δημιουργεί τι διαφορετική συμπεριφορά?

Η απάντηση ήταν το θέμα της αρχηγίας (πάντα με την καλή την έννοια). Ήταν κάτι το οποίο "εξέπεμπα" από διαίσθηση σε πολλές από τις καθημερινές δραστηριότητες με τα σκυλιά μου, χωρίς να το προσπαθώ και να το συνειδητοποιώ και στο οποίο τα σκυλιά ανταποκρίνονταν ανάλογα.

Οι "κανόνες" της καλής Σχέσης , όπως προσπάθησα να τους περιγράψω, είναι μια προσπάθεια να ενσωματωθούν σε καθημερινές, πρακτικές και εφαρμόσιμες συμπεριφορές μερικές από αυτές τις μη εύκολα αντιληπτές ιδιότητες που φαίνεται να οδηγούν "μαγικά' σε καλύτερη συνολικά συμπεριφορά των σκύλων.

Μερικές από τις παρανοήσεις σχετικά με τους κανόνες της "Αρχηγίας" φαίνεται να προέρχονται από την υπεραπλούστευσή τους και όταν οι άνθρωποι νομίζουν ότι είναι πολύ "στολίδια χωρίς αξία", ή όταν οι άνθρωποι ακολουθούν κατά γράμμα τους κανόνες αλλά δεν βάζουν κανένα συναίσθημα στην εφαρμογή τους. Μετά κάποιος άλλος πετάγεται και λέει ότι όλα είναι βλακείες αλλά αναφέρονται στα "στολίδια χωρίς αξία" και όχι στην βάση και  φύση της Σχέσης

Ή κάποιος άλλος λέει "Εγώ ποτέ δεν είχα τέτοια προβλήματα! Ποτέ δεν χρειάστηκε να κάνω κάτι τέτοιο".

Οι άνθρωποι τείνουν να χρησιμοποιούν τέτοιες φράσεις ως κάποια Θεωρεία - αλλά δεν είναι. Όπως έχω ξαναπεί μου θυμίζει μια παλιά διαφήμιση "Αν τρώτε All Bran, δεν χρειάζεστε All Bran". Οι κηδεμόνες σκύλων που από την φύση τους ακολουθούν τους "κανόνες" και έχουν κτίσει σωστή Σχέση, είναι φυσιολογικό να μην χρειάζονται Προγράμματα Αρχηγίας και να μην χρειάζονται να εφαρμόσουν κάποιους τεχνητούς κανόνες για να εκπέμπουν Αρχηγία.

Από την άλλη μεριά, όσοι καθ' όλη την διάρκεια της μέρας και της νύκτας παραδίδουν την πρωτοβουλία και τον έλεγχο στα σκυλιά τους και μετά αναρωτιόνται γιατί το σκυλί "Ποτέ δεν με ακούει?" θα μπορούσαν αν επωφεληθούν από μερικές πιο ξεκάθαρες οδηγίες. Είναι μόνο όταν αντιμετωπίζεις το πρόβλημα της Αρχηγίας που το κάνει ορατό και χρήζει πράξης και λύσεων.

Δεν έχω πρόβλημα με τα σκυλιά να ανεβαίνουν στα έπιπλα.

Είναι πρόβλημα μόνο όταν βλέπω πως κάποιοι "ιδιοκτήτες" σκύλων

συμπεριφέρονται στα σκυλιά τους.

Παράδειγμα:

Ο άνθρωπος κάθεται στην καρέκλα. Το σκυλί σκαρφαλώνει πάνω, σπρώχνει από πίσω τον πελάτη, ξαπλώνει αναπαυτικά, ενώ ο ιδιοκτήτης ισορροπεί στην άκρη της καρέκλας του, χωρίς να καταλαβαίνει το τι ακριβώς έχει μόλις συμβεί.

Η πρώτη δουλειά είναι να επιστήσω στην προσοχή του ιδιοκτήτη τι έχει συμβεί. Τι θα μπορούσε να κάνει? Να συνεχίσει να κάθεται αναπαυτικά στη καρέκλα του και να αδιαφορήσει για τις προσπάθειες του σκυλιού του να τον σπρώξει. Να μην σπρώξει το σκυλί αλλά να μην υποχωρήσει κιόλας. Να επιβεβαιώσει το δικαίωμά του ότι κατέχει το ζωτικό του χώρο.

Αντί να "καυγαδίζουμε" ή να περνάμε λάθος μηνύματα στο σκυλί μας, είναι καλύτερα να το μάθουμε πως να λέμε στο σκυλί μας να πάει να κάτσει / ξαπλώσει στο κρεβατάκι του. Ίσως ακόμη και να το μάθουμε να ανεβαίνει στο καναπέ μας αλλά κατόπι δικής μας (περιπτωσιακής) πρόσκλησης. Ή ακόμη και να του "επιτρέπουμε" να ανεβαίνει στο καναπέ αλλά και να το εκπαιδεύσουμε να παραχωρεί το χώρο  αμέσως και χωρίς "αντιρρήσεις" μόλις του το ζητήσουμε ευγενικά (να το επιβραβεύουμε για την αυτή του την πράξη).

Ο υπεραπλουστευμένος κανόνας θα ήταν "Μην επιτρέπεις το σκυλί σου να ανεβαίνει στον καναπέ γιατί θα τον κάνει κυριαρχικό και σου πάρει τον αέρα". Η σοφότερη προσέγγιση θα ήταν "πρόσεχε τις λεπτές ανταλλαγές μηνυμάτων που συμβαίνουν ενώ το σκυλί στρογγυλοκάθεται στο καναπέ. Η συμβουλή στον άπειρο κηδεμόνα σκύλου ίσως είναι "Μάθε στο σκυλί σου να ξαπλώνει στο κρεβάτι του" και αν δεν υπάρχουν προβλήματα "μερικές φορές , επίτρεψέ του να ανεβαίνει στο καναπέ ως επιβράβευση ή κάποιο σπάνιο προνόμιο αλλά σιγουρέψου ότι πρόθυμα κατεβαίνει όταν του ζητηθεί. Ξαναμάζεψε τα λουριά, αν διαπιστώσεις -ακόμη και μικρά σημάδια- ότι παρεξηγεί τα πράγματα".

Αυτά τα παραδείγματα είναι γύρω από "καθιέρωση αρχηγίας" (ή σωστής Σχέσης). Πιστεύω ότι αυτό είναι διαφορετικό από ένα "Πρόγραμμα Αντιστροφής Ιεραρχίας" για ένα σκυλί που έχει ήδη προβλήματα Σχέσης και ήδη δείχνει επιθετικότητα για να κρατήσει τα κεκτημένα.

Σε αυτή τη περίπτωση, κάθε μικρή προσπάθεια "καθιέρωση αρχηγίας" μέσω των προαναφερθέντων π.χ. σπρώξιμο σκυλιού από την καρέκλα μπορεί να προκαλέσει επιθετικότητα και σοβαρό τραυματισμό.

Για αυτό ,για παράδειγμα , δυστυχώς το συνιστούν πολύ συνάδελφοί μου, η προσπάθεια μέσω σωματικού εξαναγκασμού ενός σκυλιού που ήδη έχει "σηκώσει το μπαϊράκι του" και θέλει φυσικά να κρατήσει τη θέση του μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη, ενώ με ένα ανώριμο , μη "πονηρεμένο" και απλώς διαχυτικό σκυλί μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική.

Τα σκυλιά είναι ζώα κίνησης και γλώσσας του σώματος. Κατέχουν περιοχές και κινιούνται στο χώρο

Το ίδιο και οι άνθρωποι. Το πέρασμα της πόρτας είναι μια στένωση του χώρου, δυο σε ένα δεν χωρούν. Κάποιος πρέπει να παραχωρήσει προτεραιότητα. Τη περασμένη βδομάδα είδα έναν πελάτη που έχει ένα ενεργητικό, υπερκινητικό Γκόλντεν Ριτρίβερ (κουτάβι , 8 μηνών). Χοροπηδάει σαν τρελό εδώ και εκεί. Αυτό γίνεται και στην πόρτα που φεύγει σφαίρα και παρασύρει τα πάντα. Κάποιος πρέπει να κάνει στην άκρη. Στην περίπτωση αυτή ήταν η πεθερά του πελάτη μου που ποδοπατήθηκε και παρασύρθηκε από το ορμητικό και ανυπόμονο  τετράποδο και έσπασε την λεκάνη της.

Προφανώς, αυτή η συμπεριφορά του κουταβιού δεν είναι συνειδητή ή κακοπροαίρετη και ούτε προσπαθεί να πάρει την αρχηγία. Είναι απλή νεανική απροσεξία και επιθυμία να βγει γρήγορα έξω. Όμως θα ήθελα το κουτάβι να μάθει ότι οι άνθρωποι κατέχουν χώρους και περάσματα, αξίζει να τους λαμβάνει υπόψη του και να τους "σέβεται". Το να "Κάτσει" αντί να πηδάει, να κάτσει στη πόρτα και να περιμένει και να περάσει γύρω από τη πεθερά (αντί μέσα από τα πόδια  της)... όλα αυτά είναι μέρος των κανόνων του σπιτιού.

Θα μπορούσα να δώσω και άλλα παραδείγματα και να αναλύσω τους "κανόνες" κατά παρόμοιο τρόπο- όλα έχουν και την ασήμαντη πλευρά τους και όλα έχουν και τη πιο λεπτή (με σημασία) πλευρά τους. Κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξετάζεται, αναλύεται και να προσδιορίζεται προσεκτικά.

Γιάννης Αραχωβίτης