Θα ήθελα να αναφερθώ στην λέξη «Κυριαρχικότητα» όπως χρησιμοποιείται από χιλιάδες ιδιοκτήτες ζώων. Δυστυχώς συχνά πυκνά στην καθημερινή μου ενασχόληση με την εκπαίδευση ζώων ακούω δεκάδες (ανεπιθύμητες και μη) συμπεριφορές να αποδίδονται (δικαίως ή αδίκως) στην κυριαρχικές τάσεις του εκάστοτε σκύλου.
Ο όρος «Κυριαρχικότητα» (Dominance) χρησιμοποιήθηκε στα μέσα τις εκατονταετίας που μας πέρασε από τους πρωτοπόρους εκπαιδευτές σκύλων. Αυτό που προσπάθησαν να περιγράψουν ως συμπεριφορά στους κατοικίδιους σκύλους είχε περισσότερη σχέση με τις άγριες(μη εξημερωμένες) αγέλες λύκων.
Οι πρώτοι εκπαιδευτές σκύλων αντέγραψαν / δανείστηκαν τον όρο / ιδέα από τους ερευνητές (ethlogists) που ερευνούσαν/ παρατηρούσαν την συμπεριφορά των λύκων. Οι σκύλοι μας βεβαίως δεν ζουν όπως οι λύκοι και είναι διαφορετικό ζώο (έστω και αν προέρχεται από τον λύκο).
Γενικότερα παρατηρώ ότι οι άνθρωποι που χαρακτηρίζουν τα σκυλιά τους ως «κυριαρχικά» είναι άνθρωποι οι οποίοι δεν είναι γνώστες του τρόπου με τον οποίο μαθαίνουν τα σκυλιά , ούτε και με τις εξελίξεις στον χώρο της εκπαίδευσης ζώων γενικότερα. Όσοι χειρίζονται με ευχέρεια τις τεχνικές μάθησης και αντιλαμβάνονται τους κανόνες που διέπουν την διαμόρφωση συμπεριφοράς των οργανισμών , δεν καταφεύγουν σε αφοριστικούς χαρακτηρισμούς όπως το σκυλί μου είναι «κυρίαρχο, ξεροκέφαλο, εκδικητικό κλπ». Ο λόγος πουν δεν το κάνουν είναι γιατί μπορούν και μαθαίνουν αυτοέλεγχο στα σκυλιά τους και μπορούν να διαμορφώνουν την συμπεριφορά τους. Φυσικά μια τέτοια εκπαίδευση χρειάζεται χρόνο, κόπο και μελετημένα βήματα.
Η εντύπωσή μου είναι ότι οι άνθρωποι καλούν τα σκυλιά τους «κυριαρχικά» όταν νοιώθουν ότι δεν ξέρουν «πώς να τα ελέγξουν» και συνήθως εγκαταλείπουν την προσπάθεια εκπαίδευσης ,παρόλο που ο στόχος της (εκπαίδευσης) είναι να τους μάθει πώς να επικοινωνούν μαζί τους σωστά και συνεπώς να τα ελέγχουν. Έτσι όταν το σκυλί συμπεριφέρεται «λάθος» (θυμηθείτε ότι η λέξη λάθος είναι ανθρώπινος όρος, τα σκυλιά δεν αντιλαμβάνονται τέτοιους όρους) ο ιδιοκτήτης που δεν ξέρει τι να κάνει το ονομάζει «κυριαρχικό» ή «θέλει να μου πάρει το πάνω χέρι, να γίνει ο αρχηγός». Το σκυλί, κατά την γνώμη μου, δεν έχει ιδέα από όλα αυτά. Απλώς ανταποκρίνεται στο περιβάλλον και ανάλογα με τις συνέπειες των πράξεών του διαμορφώνει την συμπεριφορά του.
Αυτό που , κατά την γνώμη μου, θα πρέπει να γίνει είναι να απευθυνθούν σε επαγγελματίες συνάδελφους εκπαιδευτές και με την βοήθειά τους (χωρίς να καταφεύγουν σε οποιαδήποτε μορφή βίας) να επιφέρουν τις επιθυμητές αλλαγές στην συμπεριφορά του σκυλιού τους. Τότε απαγκιστρωνόμαστε από γενικεύσεις και προκαταλήψεις του τύπου «κυριαρχικότητα, εκδικητικότητα, ανηθικότητα κλπ) που τόσο πολύ έχουν βλάψει την πρόοδο στην σχέση μας με τους μαλλιαρούς, τετράποδους φίλους μας.
StarDogs Positive Training
Γιάννης Αραχωβίτης
Επαγγελματίας Εκπαιδευτής Σκύλων
Μέλος του APDT#5703, PDTE & BFA
Τηλ. 210-60 29 053 κιν. 0945- 954 564
