Tα ζώα είναι καλά για τους Aνθρώπους
Ο Δεσμός μεταξύ εσάς και του κατοικίδιού σας
Το να έχεις κατοικίδιο δίνει μεγαλή ευχαρίστηση σε ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις δηλώνουν ότι σχεδόν τα μισά σπιτικά έχουν ένα κατοικίδιο κάποιου είδους. Υπάρχουν περίπου 6,1 εκατομμύρια σκύλοι, 7,5 εκατομ-μύρια γάτες στην Αγγλία. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά κατοικίδια, λιγότερο συνηθισμένα, όπως χάμστερς, παπαγάλοι, ψάρια και εξωτικά κατοικίδια.
Τι μπορεί να κάνει ένα κατοικίδιο για σας
Αν ρωτήσετε τους περισσότερους ιδιοκτήτες κατοικίδιων γιατί έχουν κατοικίδια, πιθανώς να σας απαντήσουν ότι η πίστη και η συντροφιά είναι οι αξίες στο κατοικίδιό τους τις οποίες εκτιμούν ιδιαίτερα. Αυτοί είναι αναμφισβήτητα σημαντικοί παράγοντες όμως, αντιπροσωπεύουν μόλις ένα μικρό μέρος των οφελών που έχουμε από την ιδιοκτησία κατοικίδιων.
Πρώτα, υπάρχουν σημαντικά σωματικά πλεονεκτήματα που έχουμε από το να φροντίζουμε ένα κατοικίδιο. Προφανώς, ο ιδιοκτήτης ενός σκύλου θα ωφεληθεί από την άσκηση που αναγκαστικά κάνει ενώ βγάζει βόλτα το σκύλο του και αυτό συχνά φαίνεται στη βελτιωμένη υγεία. Όμως, αυτό το όφελος δεν περιορίζεται σε αυτούς που έχουν ενεργητικά σκυλιά. Μελέτες που έγιναν αρχικά στις ΗΠΑ έχουν επιβεβαιωθεί από εργασία που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Swansea. Αυτή η εργασία δηλώνει ότι απλά και μόνο το να παίζεις με το κατοικίδιό σου μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης, το παιχνίδι με το σκύλο ή τη γάτα σου στο σπίτι μετά από μια ημέρα σκληρής δουλειάς μπορεί να σε βοηθήσει να χαλαρώσεις.
Μια από τις χαρές της ιδιοκτησίας σκύλου είναι απλά αυτή του να είσαι υπεύθυνος για ένα υγιές, όμορφο και ενεργητικό ζώο. Αυτό το είδος υπερηφάνειας είναι αρκετά δικαιολογημένο: η σωστή φροντίδα ενός σκύλου μπορεί να είναι μια δουλειά που χρειάζεται χρόνο και ένα ζώο που το θαυμάζουν πολλοί είναι μια δίκαιη ανταμοιβή.
Τα κατοικίδια επίσης, προσφέρουν ωραία θέματα για αρχή μιας συζήτησης και το να συζητάς για αυτά είναι συνήθως, ασφαλής, ουδέτερη ζώνη όπου όλοι μπορούν να συμμετέχουν. Οι ιδιοκτήτες σκύλων ιδιαίτερα, λατρεύουν να μιλάνε για τα ζώα τους. Υπάρχουν αποδείξεις που δηλώνουν ότι οι ιδιοκτήτες σκύλων είναι πολύ πιο πιθανό να μιλάνε μεταξύ τους παρά οι άνθρωποι που δεν έχουν σκυλιά. Σε μερικές περιπτώσεις, αυτός ο δεσμός που μοιράζονται μεταξύ τους οι ιδιοκτήτες σκύλων, έχει οδηγήσει σε μακροχρόνιες φιλίες.
Ένα άλλο ψυχολογικό πλεονέκτημα είναι ότι τα κατοικίδια, ιδιαίτερα οι σκύλοι και οι γάτες, επιτρέπουν στους ιδιοκτήτες τους να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ελεύθερα, κάτι που μπορεί να μην είναι ευπρόσδεκτο πάντα από τους ανθρώπους. Οι σκύλοι και οι γάτες είναι ιδιαίτερα έξυπνα στο να ερμηνεύουν τη διάθεση των ιδιοκτητών τους και να πράττουν ανάλογα ώστε να τους ευχαριστήσουν.
Κατοικίδια για θεραπεία
Μελετώντας τα ζώα ως κατοικίδια
Το θέμα των σχέσεων ανθρώπου-ζώου έχει γίνει πρόσφατα το επίκεντρο σοβαρών επιστημονικών μελετών κι ερευνών. Από το 1980, σημαντικά συνέδρια έχουν γίνει διεθνώς για την διερεύνηση της σχέσης ανθρώπου-ζώου. Αυτό το θέμα έχει αποδειχτεί ενδιαφέρον για επιστήμονες σε διάφορους διαφορετικούς τομείς, όπως χειρούργους κτηνίατρους, βιολόγους, συμπεριφεριολόγους για ανθρώπους, ειδικούς σε θέματα φαρμακευτικής παιδιατρικής και γηριατρικής, ψυχολόγους, γενικούς παθολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Η λαϊκή παράδοση έχει αναγνωρίσει από παλιά την αξία που έχουν τα κατοικίδια ως ένα φυσικό θεραπευτικό βοήθημα για συγκεκριμένες συνθήκες και συγκεκριμένα είδη ανθρώπων. Αυτές οι επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν το ότι τα κατοικίδια κάνουν τη ζωή πιο ενδιαφέρουσα για μερικούς ανθρώπους και δρουν ως ψυχολογικό βοήθημα για ανθρώπους που είναι απομονωμένοι στον εαυτό τους και σε έναν δικό τους κόσμο.
Το θέμα είναι πολύ ευρύ και τώρα αρχίζει να ωφελείται από τις συνεχείς έρευνες όμως, υπάρχουν δυο συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες τα κατοικίδια μπορεί να αποδειχθεί ότι έχουν ιδιαίτερα πλεονεκτήματα – στην περίπτωση των παιδιών και στην περίπτωση των ηλικιωμένων ανθρώπων.
Κατοικίδια και παιδιά
Τα παιδιά δένονται πολύ με τα κατοικίδια και το να βλέπεις ένα μικρό παιδί κι ένα κουτάβι ή ένα γατάκι να μεγαλώνουν μαζί και να βοηθάνε το ένα το άλλο, είναι μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της οικογενειακής ζωής.
Ωστόσο, υπάρχει πολύ περισσότερο από αυτό. Τα κατοικίδια βοηθάνε τα παιδιά να μάθουν τη σημαντική ικανότητα της επικοινωνίας χωρίς λέξεις και επίσης, τους εγκαθιστούν μέσα τους ένα σεβασμό για τη φύση που μπορεί να είναι πολύ αξιόλογος. Ενεργούν ως μια πολύ χρήσιμη εισαγωγή στις εμπειρίες της ζωής και του θανάτου, και τις επιστήμες της βιολογίας, της φυσικής ιστορίας και της αναπαραγωγής. Πραγματικά, η μελέτη των κατοικίδιων παίζει τώρα ένα σημαντικό ρόλο στις διάφορες περιοχές της διδακτέας ύλης των παιδιών. Τα παιδιά μπορούν επίσης, να μάθουν τις ευθύνες της ιδιοκτησίας, όπως το τάισμα, η περιποίηση του τριχώματος, η άσκηση και η φροντίδα σε περίπτωση ασθένειας. Το να έχει ένα παιδί ένα κατοικίδιο μπορεί να είναι ένα πολύ χρήσιμο κοινωνικό πλεονέκτημα και βοηθάει στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και των φιλιών.
Μια πρόσφατη μελέτη στο Cambridge σύγκρινε δυο ομάδες παιδιών, μια με παιδιά που είχαν κατοικίδια και μια χωρίς. Οι κύριες ενδείξεις ήταν αρκετά σαφείς: στις οικογένειες με κατοικίδιο, η σχέση μεταξύ παιδιών και γονιών ήταν καλύτερη και αυτό οδηγούσε σε μια πιο ευτυχισμένη οικογενειακή ατμόσφαιρα. Επιπλέον, όσο περισσότερα ζώα είχαν, τόσο καλύτερη ήταν η κοινωνικοποίηση των παιδιών.
Μια μελέτη γατών στην Ελβετία διαφοροποιήθηκε και μελέτησε τη σχέση ανθρώπου-γάτας από την πλευρά μιας γάτας. Φαίνεται ότι οι γάτες συμπεριφέρονταν διαφορετικά προς διαφορετικά μέλη της οικογένειας – αγόρια, κορίτσια και ενήλικες. Επίσης, έδειξε ότι η σχέση μεταξύ ενός παιδιού και μιας γάτας είναι εμφανώς διαφορετική από ότι η σχέση μεταξύ ενός παιδιού και ενός σκύλου – φαίνεται κι εδώ, πως υπάρχουν πολλοί καλοί ψυχολογικοί λόγοι για να έχει ένα παιδί περισσότερα από ένα κατοικίδια.
Τα παιδιά μπορούν συχνά να βρουν ένα κοινό ενδιαφέρον με τους μεγαλύτερους ανθρώπους μέσω των κατοικίδιων. Οι μεγαλύτεροι μπορούν να διδάξουν ένα μικρό πολλά σχετικά με τη φροντίδα των κατοικίδιων και όπου υπάρχει διαφορά ηλικίας που μπορεί εύκολα να είναι και 50 χρόνια, η αγάπη για το κατοικίδιο βοηθάει στη γεφύρωση του «χάσματος των ηλικιών».
Κατοικίδια και οι ηλικιωμένοι
Στα πρόσφατα χρόνια, καθώς η ποιότητα της ζωής βελτιώνεται, το ίδιο συμβαίνει και με τον μέσο όρο ζωής των ανθρώπων. Στις μέρες μας, οι μεγαλύτεροι άνθρωποι είναι σημαντικά πιο ενεργητικοί από ότι σε προηγούμενες γενεές και βρίσκουν ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να απολαύσουν κατά τα χρόνια της συνταξιοδότησής τους.
Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι άνθρωποι ακόμη ζουν στα σπίτια τους και ένα μεγάλο ποσοστό ζουν μόνοι. Το πιο άμεσο πλεονέκτημα που προσφέρουν τα κατοικίδια σε αυτούς τους ανθρώπους είναι η συντροφιά και αυτό είναι το πιο σημαντικό όταν τόση πολύ ανθρώπινη επαφή γίνεται μέσω των τεχνολογικών μέσων, του τηλεφώνου, του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, και με συγγενείς που συχνά ζουν πολλά χιλίόμετρα μακριά. Ο πραγματικός βαθμός μοναξιάς σε έναν απασχολημένο κόσμο μπορεί να είναι τεράστιος όμως, αυτός μπορεί να μειωθεί σημαντικά με το να έχεις ένα κατοικίδιο.
Ένας σκύλος μπορεί να κάνει τον ηλικιωμένο να νιώσει πιο ασφαλής μόνος στο σπίτι και οποιοδήποτε κατοικίδιο μπορεί να προλάβει την αρχή πνευματικής σύγχυσης. Στον απλούστερο βαθμό, το τάισμα ενός κατοικίδιου μπορεί να υπενθυμίσει στον ιδιοκτήτη να ταίσει και τον εαυτό του.
Ένα άλλο σωματικό πλεονέκτημα που συχνά παραβλέπεται, είναι ότι οι ηλικιωμένοι μπορεί να κρατάνε τα σπίτια τους ζεστότερα για το καλό των κατοικίδιών τους από ότι θα έκαναν αν έμεναν μόνοι τους, κρατώντας έτσι ζεστούς και τους εαυτούς τους. Ακόμη και ο μικρότερος σε μέγεθος σκύλος χρειάζεται κάποια άσκηση που θα βεβαιώσει ότι ένας μεγάλος άνθρωπος θα βγει έξω από το σπίτι του τουλάχιστον μια φορά την ημέρα, βοηθώντας τους ηλικιωμένους να μένουν ενεργοί και δραστήριοι. Ένα κατοικίδιο μπορεί να ανοίξει έναν ολόκληρο νέο κόσμο για έναν ηλικιωμένο άνθρωπο και μπορεί να τους προσφέρει μια νέα όρεξη για ζωή.
Εμφανώς, οι ηλικιωμένοι θα πρέπει μόνο να αναλαμβάνουν να έχουν το είδος του κατοικίδιου που μπορούν λογικά, να αναμένουν ότι θα φροντίζουν. Για τους περισσότερους από αυτούς, ένας μεγαλόσωμος σκύλος δεν θα ήταν ο κατάλληλος όμως, με ένα μικρότερο ζώο, το στοιχείο της άσκησης είναι ζωτικής σημασίας για τον ιδιοκτήτη. Ακόμη και το τάισμα ενός πουλιού σε κλουβί βοηθάει στην άσκηση των μυών του ώμου και το χάϊδεμα μιας γάτας μπορεί να είναι ευεργετικό για τους ανθρώπους που είναι καθηλωμένοι σε μια καρέκλα.
Ένα κατοικίδιο μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των προβλημάτων αναπηρίας και καταβολής/εξασθένησης λόγω των γηρατειών με το να αποσπά το μυαλό του ατόμου από τα βάσανα και μπορεί επίσης, να προσφέρει μια απόσπαση από την κατάθλιψη και τη θλίψη από την απώλεια κάποιου προσώπου.
Τα πολύ πραγματικά πλεονεκτήματα της ιδιοκτησίας κατοικίδιου στους ηλικιωμένους είναι πολύ πιο ευρέως αναγνωρισμένα σήμερα και υπάρχουν όλο και περισσότερα πλάνα σε όλον τον κόσμο για το συνδυασμό ζώων και ηλικιωμένων για την βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Μια πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ εξέτασε το αποτέλεσμα του να προσφερθούν κονδύλια για κατοικίδια σε ηλικιωμένους ανθρώπους που ζουν μόνοι τους. Αυτό που έδειξε η μελέτη ήταν ότι η χαρά που έδιναν τα πουλιά στους ιδιοκτήτες τους ήταν τόση σαν να ξαναζούσαν τη ζωή τους από την αρχή. Οι συμμετέχοντας γρήγορα έχτισαν ένα πολύ δυνατό δεσμό με τα κατοικίδιά τους και η παρουσία των πουλιών έκανε τον ιδιοκτήτη πιο δημοφιλή με τους νεαρούς επισκέπτες. Η έρευνα απέδειξε τελικά, την αξία αυτών των κατοικίδιων για τους ηλικιωμένους με έναν πολύ σημαντικό τρόπο – τα πουλιά αποδείχτηκαν να είναι πολύ πιο ανταμοιφτικοί σύντροφοι από ότι ο μονόλογος με την τηλόεραση. Εν συντομία, τα κατοικίδια έχουν έναν εξαιρετικά μεγάλο ρόλο να παίξουν στην ζωή των περισσότερων ανθρώπων αργότερα…και η βελτίωση της ποιότητας της ζωής που προσφέρουν τα κατοικίδια μπορεί να γίνει εμφανής στη σωματική υγεία και τη σταθερότητα του ιδιοκτήτη καθώς και στη συναισθηματική ικανοποίησή του.
Κατοικίδια και Ψυχιατρική
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη εξέτασε τον αντίκτυπο των κατοικίδιων σε ανθρώπους που είχαν ψυχολογικά μειονεκτήματα – κλεισμένοι στον κόσμο τους, υπερβολικά εγωκεντρικοί και μη επικοινωνιακοί. Τα σκυλιά βρίσκονταν σε κλουβιά μέσα στα πλαίσια του ψυχιατρικού νοσκομείου και οι ασθενείς γνωρίζονταν στα σκυλιά. Οι ασθενείς άρχισαν να ανταποκρίνονται στην παρουσία των ζώων πολύ γρήγορα με το να τα επισκέπτονται, να τα ταίζουν, να τα χτενίζουν και να τα ασκούν. Ένας δεσμός ανθρώπου-ζώου σύντομα ιδρύθηκε και η ευθύνη που έθεσε αυτή η σχέση στους ασθενείς, τους βοήθησε να αναπτύξουν αυτοπεποίθηση προς άλλους ανθρώπους και μια πιο θετική αντιμετώπιση και άποψη προς τη ζωή. Ο κοινός δεσμός της ιδιοκτησίας κατοικίδιων επίσης, έφερε κοντά διάφορους ασθενείς και τους βοήθησε να συναναστραφούν με φυσιολογικό τρόπο. Ασθενείς που ήταν ιδιαίτερα ενεργητικοί και υπερενεργητικοί μπορούσαν να διοχετεύσουν την ενέργειά τους προς μια πιο παραγωγική πλευρά, με το να επιλέξουν τα πιο αθλητικά σκυλιά και να τα ασκούν.
Ένα από τα πολλά σημαντικά σημεία που αναδύθηκαν από αυτή τη μελέτη είναι η αναγκαιότητα του ταιριάσματος ανθρώπου με ζώο, ιδανικά με το να τους αφήσουν να επιλέξουν ένα κατοικίδιο που ταίριαζε στην προσωπικότητά τους. Όμως, το κύριο συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι για πολλούς ανθρώπους η ανάγκη να αγαπήσουν και να αγαπηθούν μπορεί να εκπληρωθεί αποτελεσματικά μέσω της απλής και φυσικής θεραπείας του σχηματισμού ενός δεσμού με ένα κατοικίδιο. Τα ζώα, κρίνουν λιγότερο τους ανθρώπους από ότι κάνουν οι άνθρωποι μεταξύ τους, έτσι η ανιδιοτελής αγάπη που προσφέρει ένα κατοικίδιο μπορεί να βοηθήσει εκπληκτικά σε σχετικά ακραίες ψυχολογικές περιπτώσεις.
Κατοικίδια και ανάπηροι
Οι άνθρωποι που είναι καθηλωμένοι σε αναπηρικό καροτσάκι ή στο κρεβάτι συχνά βρίσκουν ότι η σωματική προσπάθεια που πρέπει να κάνουν για να φροντίσουν το κατοικίδιό τους, τους βοηθάει να αντεπεξέλθουν στην κατάστασή τους. Είναι πολύ γνωστό ότι απλά το χάδι ενός ζώου ηρεμεί και χαλαρώνει όμως, μπορεί επίσης να λειοτυργήσει ως μια πανίσχυρη απόσπαση από τα βάσανα και τον πόνο.
Μια περίπτωση από το Νοσοκομείο Melksham στο Wiltshire κατέγραψε πώς ένας 24χρονος άνθρωπος έμεινε μόνο με τη χρήση του αριστερού χεριού του και ένα μάτι μετά από ένα ατύχημα. Άρχισε να χειροτερεύει η κατάστασή του που προερχόταν, εύλογα, από την κατάθλιψη και ως τελευταία λύση, το νοσηλευτικό προσωπικό έφερε ένα σκύλο δίπλα στο κρεβάτι του. Χρειάστηκαν μόλις λίγα λεπτά για τον νεαρό να χτίσει μια σχέση με τους ασθενείς και αντέδρασε και γέλασε για πρώτη φορά μετά από πολλούς μήνες.
Τα κατοικίδια φαίνεται να κατανοούν σε πολύ βασικό επίπεδο την ανθρώπινη αναπηρία και να μπορούν να αντιδρούν ανάλογα. Μοιάζουν να ανυπομονούν να βοηθήσουν, ξέρουν πώς να είναι ήπια και η τρυφερότητά τους για τους ιδιοκτήτες είναι πολύ γνήσια.
Με τα χρόνια, η κατανόηση του ρόλου των σκύλων ως ενεργοί βοηθοί σε διάφορες καταστάσεις έχει αναπτυχθεί σε τεράστιο βαθμό. Επί αιώνες βλέπαμε πολλά ζώα απλά ως πλάσματα εργασίας, όμως σήμερα, μαθαίνουμε να τους προσδίδουμε μια νέα θέση, ως συναδέλφους στη δουλειά. Τα σκυλιά είναι τα κατοικίδια που ανταποκρί-νονται καλύτερα στην εκπαίδευση: συνήθως μαθαίνουν γρήγορα και τους αρέσει η διαδικασία εκπαίδευσης και όταν εκπαιδευτούν πλήρως, μπορεί να υπάρχει ελάχιστη αμφιβολία για τον ενθουσιασμό με τον οποίο διεκπεραιώνουν τους ρόλους τους. Τα αστυνομικά σκυλιά είναι ένα κλασσικό παράδειγμα ζώων που έχουν εκπαιδευτεί να δουλεύουν για τους ανθρώπους και μαζί με τους ανθρώπους, για την προστασία της κοινότητας.
Τι παίρνουν τα ζώα από τους ανθρώπους;
Μια απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι άμεση: τα ζώα ωφελούνται από τους ιδιοκτήτες τους επειδή οι ιδιοκτήτες παρέχουν φαγητό, στέγη, ζεστασιά και τρυφερότητα – οι ανάγκες του ζώου και οι ανέσεις του πλάσματος φροντίζονται καλά. Το ζώο επίσης, θα νιώθει ασφάλεια στο σπίτι όμως, θα έχει ακόμη την ευκαιρία να βγει έξω, να εξερευνήσει, να ικανοποιήσει την περιέργειά του και να κάνει φίλους στη γειτονιά.
Σε βαθύτερο επίπεδο, τα σκυλιά πραγματικά έχουν την ψυχολογική ανάγκη των ιδιοκτητών τους. Τα σκυλιά προέρχονται από αγελαία ζώα και έχουν ανάγκη να μπορούν να αναγνωρίσουν έναν αρχηγό. Τα σκυλιά είναι αρκετά ευτυχισμένα να δεχτούν τους ανθρώπους σε αυτό το ρόλο. Με την εκπαίδευση του σκύλου του, ο ιδιοκτήτης θέτει τη θέση του ως αρχηγός. Η εκπαίδευση μπορεί επίσης, να είναι μια πολύ αποζημιωτική εμπειρία και είναι σημαντική για το σωστό χτίσιμο κα θεμελίωση της σχέσης σκύλου- ιδιοκτήτη.
Τα σκυλιά και οι γάτες δεν σκέφτονται από τη φύση τους, ότι κι αν πιστεύουν οι ιδιοκτήτες τους, όμως, έχουν αρκετή φυσική ευφυία να χρησιμοποιήσουν την αγάπη των ιδιοκτητών τους προς όφελός τους. Μπορείτε να είσαστε σίγουροι ότι αν το ζώο σας είναι χαρούμενο και σας αγαπάει, τότε ωφελείται από την ιδιοκτησία σας. Οι γάτες και τα σκυλιά ιδιαίτερα, μπορούν να εδραιωθούν τόσο καλά στα σπίτια που κάποιος άγνωστος μπορεί να θεωρήσει ότι αυτά κάνουν κουμάντο στο σπίτι!
Οι ευθύνες σας ως ιδιοκτήτης κατοικίδιου
Μέρος της χαράς του να έχεις ένα κατοικίδιο προέρχεται από τις ευθύνες που εμπεριέχονται, ξέροντας ότι υπάρχει ένα ζωντανό πλάσμα που σας περιμένει στο σπίτι, το οποίο βασίζεται σε σας για το νερό και το φαγητό του. Έτσι, εννοείται ότι ο ιδιοκτήτη έχει υποχρέωση προς το κατοικίδιό του και θα πρέπει να θέσει μια ρουτίνα στην οποία θα μπορεί να βασίζεται το κατοικίδιό του. Ακολουθήστε αυτή την απλή και λογική πορεία δράσης και ο δεσμός ανθρώπου-ζώου θα σχηματιστεί φυσικά και μόνιμα.
Όποιο κατοικίδιο κι αν επιλέξετε, αν προσεγγίσετε την ιδιοκτησία σωστά, θα πρέπει να τη δείτε ως μια δραστηριότητα που σας ολοκληρώνει και σας ανταμοίβει. Τα κατοικίδια προσφέρουν συντροφιά, αφοσίωση και ανιδιοτελή αγάπη που είναι μοναδική.
Επιμέλεια: Κατερίνα Χατζηγιάννη Εκπαιδεύτρια Σκύλων